> Köşe Yazıları > Yazar

Doğru bilinen yanlışlar -2-

Favori Lezzetler Logo

Konuyla ilgili ilk yazımda yukarıdaki başlığı kullanmıştım, şimdi yine aynısını 2 diye yazdım ama bir yandan da düşünüyorum, acaba zannedilen mi deseydim yoksa zaman içinde uğradıkları erozyonla değişenler mi deseydim derken. En güzeli yine aynı isimde yanına II ilave ederek devam etmek doğru olacak gibi geldi.

Yılların süregelen tartışması; DOLMA mı sarma mı diye başlamak isterim ve tabii ki DOLMA yı savunacağım. Önce biraz eskilerden başlamak istiyorum. Evliya Çelebi’nin Seyyahatnamesinde çeşitli vesilelerle değindiği; gerek yöresel, gerek kişisel sofralardaki bahislerde sürekli olarak Dolma diye yer almakta ve dolma olarak adlandırılmakta. Lahana dolması, asma yaprağı dolması, kiraz yaprağı dolması, fındık yaprağı dolması, ıhlamur ve dut yaprağı dolmaları ayrı ayrı yer ve zamanlarda çeşitli şekillerde yer almış.

Sonrası, ilk basılı Osmanlıca yemek kitabı Melceü’t Tabbahin de (Aşçıların Sığınağı) adlı eserde de; Dolmalar Faslı (bölümü) da aynı Evliya Çelebi gibi tüm yaprak halinde sarılarak işlem gören sebzelerin hepsini DOLMA başlığı altında yayınlamış. Şimdi biz de biraz biz de mantık yürütelim. Adı geçen yaprakları alıp, sarıp tencereye koymuyoruz, içini dolduruyor, uçlarını üzerine kapatarak sarıyor ve sonra bir tencereye koyuyor ve pişiriyoruz.

Yani sarmak bir işlem ama yemeğin adı DOLMA. Bu arada hazırladığımız içe DOLMA içi diyoruz, hanginiz bir baharatçıya gittiğinizde bana sarma baharatı veya sarma fıstığı ya da sarma üzümü diyoruz. Bunların adları da DOLMA baharatı, DOLMAlık üzüm, hazırlanan iç ise DOLMA içi. Tütünü kağıda sarıyor tütün sarma mı diyorsunuz? Kumaşı belinize sarıyor bel kumaşı mı diyorsunuz ya da bir başka kumaşı başınıza sarıyor baş kumaşı mı diyorsunuz? Bunların kendine özgü adları var biri sigara, biri kuşak, biri de sarık. Sarmak bir işlem ya da dilbilgisi kurallarına göre fiil DOLMA ise bir isim.

Geçmişten günümüze sarma adı ile anılan bir yemek var o da Edirne ve Balkan kökenli Saray Mutfağının sevilen yemeklerinden, kuzu gömleğine sarılan ve kuzu takım(karaciğer, böbrek, dalak, yürek ) ile hazırlanan iç pilavlı kadim bir yemeğin adı, yine güzel Türkçemizdeki anlamlı deyişlerimizden birine mal edilen Can ciğer kuzu sarması sözcüğünü oluşturacak kadar benimsenmiş bir tat. Kolaycılığa kaçan, temeli formel mantık kapsamında düşünülebilecek bir adlandırma ve maalesef Güzel Türkçemizi bozma çabaları doğrultusunda hızlı adımlarla ilerliyor.

Geçenlerde sosyal medyada tanınan şeflerimizden biri de; bilerek veya bilmeyerek biberle ilgili bir yorum ve internet anketi paylaşmış: Erkek biber Dişi biber diye, bu da tamamen hurafe. Şehir efsanesinden başka bir şey değil, doğru zannedilen yanlışlardan bir başkası. Şefimiz biberin alt kısmına bakınız eğer üç çıkıntı varsa dişi, dört çıkıntı varsa varsa erkektir diyor. Bir sürü cevap yazılmış altına, bilen bilmeyen bir sürü ahkam kesilmiş altına. Şef bunu bir şaka olsun diye yazdıysa okudukça kıs kıs gülmekte, bilmeden yazdıysa, eh onu da kendi düşünsün. Medyatik şefler, gerçek televizyondaki görüntüler gibi değil.

Biberle ilgili, biberlerin acısıyla ilgili bir yanlış bilinen de; biberlerin acılığının kuşlara karşı bir savunma mekanizması olduğu şeklinde. Yani kabaca, üzerinde çok kuş uçan tarlalarda biberler acı olur gibi bir başka şehir efsanesi daha var. Ama tarlasının yarısına acı yarısına tatlı biber eken çiftçiler de var.

Yöresel alanlardan biber toplayan konserve fabrikaları da biberlerini; acıları K.Maraş’tan getirelim, tatlıları Gelbolu olsun diye bir ayırım yapmadan alıyor çiftçinin beyanı üzerine acı veya tatlı diye aynı yörenin insanından satın alıyorlar. Pazarlarda biberlerin daha pahalı olduğunu görüyoruz, demek ki ülkemizde acı bibere talep fazla. Son bir şey daha, yazmadan geçemeyeceğim. Bu arada kuşların tat alma duygusu yokmuş.



İlginizi çekebilecek diğer içerikler |


Haldun Z. Tüzel

Devamını Gör

Değerlendirmeler| En Favori Yorumlar

0 Diğer Kişi yorum yaptı

Yorumlar (0)

FAVORİ LEZZETLER DERGİSİ

Sizden Gelen Tarifler

Siz de kendi tariflerinizi gönderin, isminiz ile birlikte sitemizde yayınlayalım.

HEMEN TARİFİNİ GÖNDER